Γενικές Συμβουλές και Οδηγίες στο Ατομικό Εργατικό Δίκαιο

Του Δημήτρη Τσιλίκη

ΑΤΟΜΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Το Ατομικό Εργατικό Δίκαιο είναι χωρίς αμφιβολία ο πυρήνας, η καρδιά του εργατικού δικαίου. Ως εκ τούτου, όσοι δεν έχετε περάσει το ατομικό εργατικό, θα σας συνιστούσα να μην επιχειρήσετε το συλλογικό καθότι θα δυσκολευτείτε να καταλάβετε έννοιες πολύ πιο σύνθετες από αυτές που πραγματεύεται το ατομικό εργατικό  (π.χ τη λειτουργία της ΣΣΕ, το Α και το Ω στο Συλλογικό Εργατικό). Ρυθμίσεις που δυστυχώς προϋποθέτουν...

...βασικές έννοιες του ατομικού εργατικού .


Α) ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ:

Στο ατομικό εργατικό δίκαιο τα πράγματα είναι απλούστατα. Τα διανεμόμενα συγγράμματα είναι δύο (Λεβέντη /Παπαδημητρίου και Κουκιάδη). Αφ’ ής στιγμής οι διδάσκοντες είναι και συγγραφείς, δεν υπαρχούν και πολλά περιθώρια για συζήτηση. Πέρα από αυτό ωστόσο, το σύγγραμμα Κουκιάδη δεν προσφέρεται για τις εξετάσεις, αφ’ ενός λόγω της αχανούς για ένα προπτυχιακό φοιτητή ύλης του και αφ΄ετέρου λόγω ορισμένων σκοτεινών σημείων σε διάφορα σημεία -που ομολογουμένως ένας προπτυχιακός φοιτητής και δε θα μπορέσει αλλά και δεν οφείλει να ασχοληθεί με αυτά.

Ας σημειωθεί ότι συνεπικουρούν στην εμπέδωση της ύλης και στην επιτυχία της εξετάσεως (το τερπνόν μετά του ωφελίμου, για να μην ξεχνιόμαστε!!!) τα πρακτικά του Λεβέντη. Συν τοις άλλοις, για όποιον ενδιαφέρεται απλώς και μόνο να περάσει την εξέταση ,τολμώ να πω ότι τα πρακτικά αρκούν, ακριβώς εν όψει του γεγονότος ότι εμπεριέχουν ικανοποιητικά προς κατανόηση των αντιστοίχων θεμάτων κομμάτια της θεωρίας.


Β) ΜΟΡΦΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣ:

1. Γραπτή Εξέταση -  Kατά τη γραπτή εξέταση  (είναι ο κανόνας αυτός) τα εξεταζόμενα θέματα έχουν την εξής μορφή:

• Δύο ομάδες θεμάτων (απαντάτε τη μία)

• Κάθε ομάδα περιέχει : μία/δύο θεωρητικές ερωτήσεις και  ένα πρακτικό. Προφανώς, συνδυαστική επιλογή θεμάτων ανά διαφορετικές ομάδες δεν επιτρέπεται.

        2. Προφορική εξέταση:

• Η προφορική εξέταση είναι μια όλως εξαιρετική  μορφή εξέτασης ,αφού εξετάζεται μικρός αριθμός φοιτητών, με ενεργό παρουσία στα αμφιθέτρα και μόνο από τον Καθηγητή Λεβέντη. Δε συστήνεται γενικότερα αφού η εξέταση είναι εξαντλητική και εφ όλης της ύλης .Θα την πρότεινα μόνο σε φοιτητές που ενδιαφέρονται σοβαρά για το εργατικό δίκαιο και πολύ καλά προετοιμασμένους. Εν ολίγοις, όχι ξυπόλητοι στα αγκάθια.

Γ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΗΣ - TIPS KAI SOS για την εξεταστική:

Εδώ υπογραμμίζονται τα σημαντικότερα κατά την υποκειμενική κρίση του αρθρογράφου ζητήματα.
(ακολουθείται το σύγγραμμα Λεβέντη/Παπαδημητρίου)

- Τι είναι εργατικό δίκαιο; Σχέση εξαρτημένης εργαασίας;

- Οι πηγές του εργατικού δικαίου (όπως σε κάθε μάθημα έτσι και εδώ, βαρετό για τους περισσότερους αλλά αξίζει τον κόπο, ειδικά  η ‘’αρχή της προστασίας΄΄ και της ΄΄τάξεως’’.

- Επιχειρησιακή συνήθεια (κυρίως θέμα που εξετάζεται στο Δίκαιο Εκμετάλλευσης,αλλά δε θα απέκλεια πιθανό θεωρητικό θέμα). Έννοια. Προϋποθέσεις. Θεωρίες. Πως τροποποιείται;

- Έννοια της εξάρτησης.

- Κριτήρια. Θεωρίες. (ΣΟΣ και η τελεολογική προσέγγιση!)

- Διάκριση της συμβάσεως εργασίας από συγγενείς σχέσεις. (Θα επέμενα μόνο στην διάκριση από σύμβαση έργου, εταιρία, ανεξαρτήτων υπηρεσιών, φυσικά μόνο στις δομικές διαφορές)

-Συμβ.Εργασίας αορίστου/ορισμένου χρόνου

- Πότε υπάρχει συμβ. Αορίστου/ορισμένου;

- Διαδοχικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου; Σιωπηρή ανανέωση;

- Ρήτρα μονιμότητας σε ΑΣΕ; Ισόβια

- Μετατροπή ορισμένου σε αορίστου; (de lege)    ΣΟΥΠΕΡ ΣΟΣ

- Δανεισμός εργαζομένων (επίσης αυτοτελές κεφάλαιο στο Δίκαιο της εκμετάλλευσης βλ.προσωρινή απασχόληση). Γνήσιος  και μη γνήσιος (έννοιες).

- Προϋποθέσεις συστάσεως ΕΠΑ

- Διάρκεια δανεισμού;

- Υποχρεώσεις άμεσου και έμμεσου εργοδότη προς τον εργαζόμενο.Καταγγελία.Διευθυντικό δικαίωμα

- Μερική απασχόληση και εκ περιτροπής εργασία (αμφότερα ΥΠΕΡΣΟΣΑΡΕΣ. Η μονομερής επιβολή μάλιστα,σύγχρονο θέμα και προσφέρεται εξαιρετικά για να ντεμπουτάρει σύντομα σε θεωρία/πρακτικό)

- Χρονικά όρια εργασίας ανηλίκων

- Η προστασία της μητρότητας. (πέφτει συχνότατα. δε λέω τίποτα παραπάνω)

- Διευθύνοντες υπάλληλοι (ΥΠΕΡΣΟΣ). Έννοια,αποδοχές,επιπτώσεις (βλ. ιδίως υπερεργασία , υπερωρία, Κυριακές, αργίες, νύκτα, ετήσια άδεια, αποδοχές αδείας)

- Προϋποθέσεις νόμιμης απασχόλησης αλλοδαπού

- 4 προαπαιτούμενα για τη σύναψη συμβάσεως εργασίας

- ΑΚΥΡΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΟΛΗ Η ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΑ ΙΣΩΣ ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ, μετά από καταγγελία, εξάρτηση, διευθυντικό δικαίωμα, μονομερή βλαπτική μεταβολή). ΠΡΟΣΟΧΗ στις διαφορές της προστασίας από  τον αδικαιολόγητο πλουτισμό

- η μετάθεση του μισθωτού.Όρια σε συμβατική ελευθερία.Μονομερής βλαπτική μεταβολή;

- ευθύνη του εργαζομένου για ζημία

- αυτοπρόσωπη εκπλήρωση-αμεταβίβαστο αξίωσης εργοδότη

- Υποχρέωση πίστης. Παράλειψη ανταγωνιστικών πράξεων (και μετά τη λύση της σύμβασης;)

- Xρονικά όρια εργασίας .Τι είναι; Διακρίσεις;

- Υπερωρία; Υπερεργασία; Προσαυξήσεις; Kυρικές; Νυκτερινή εργασία; - ( πάνω από 50 % πιθανότητες να πέσουν)

- Ο χρόνος - τρόπος- τόπος καταβολής του μισθού. Υπερημερία εργοδότη

- Βασικός μισθός; ΣΟΣ: Tι περιλαμβάνει;

- Δικαιώματα εργαζομένου σε περίπτωση που δεν καταβάλλεται ο μισθός (ΣΟΣ!!!!). Παραγραφή μισθολογικών αξιώσεων.

- Ανυπαίτια αδυναμία παροχής εργασίας ένεκα σπουδαίου λόγου!!! Υπερημερία εργοδότη (ίσως το αγαπημένο κεφάλαιο του Λεβέντη). ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΟΧΗ : 656,657,658/ΑΚ

- Άδεια αναψυχής. (Θυμήσου ότι εξαιρείται από το πεδίο εφαργμογής αυτής ο ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ). Μέρες αδείας. Πώς χορηγούνται; Πότε; Αποδοχές αδείας. Συνέπειες από τη μη παροχή και προστασία εργαζομένου. Απαγόρευση ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑΣ (!) και απασχόλησης.

- Ίση μεταχείριση εργαζομένων. Πεδίο εφαρμογής και προϋποθέσεις. Συνέπειες από την παραβίαση

- Μεταβολή της Σύμβασης εργασίας. (όποιος δε διαβάσει το συγκεκριμένο κεφάλαιο καλύτερα ας μη δώσει το μάθημα). Πρόσεχε ακόμη περισσότερο τη μονομερή τροποποίηση από τον εργοδότη. Πότε υπάρχει μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας και ποια τα δικαιώματα του εργαζομένου; ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ!  Τροποποιητική καταγγελία; (αγαπημένο και αυτό θέμα Λεβέντη).

- Για διαθεσιμότητα βλ. σε ΣΧΟΛΙΑ-ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

- Μεταβίβαση επιχείρησης. Δύσκολο και ενδιαφέρον κομμάτι. Ωστόσο επειδή αποτελεί ύλη του Δικαίου της Εκμετάλλευσης, δύσκολα θα μπει. Όσοι μπορείτε διαβάστε το προσεκτικά.

- Εργατικό ατύχημα.(όσοι έχετε την έκδοση που μοιράστηκε τον Ιούνιο του 2011 ανατρέξτε στα πρακτικά Λεβέντη).

- ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑΣ. ‘’ΤΟ’’ κεφάλαιο του ατομικού εργατικού. ΛΙΩΣΤΕ ΤΟ!!! Προσέξτε και κατανοήστε τις διαφορές στην καταγγελία συμβ. Αορίστου/ορισμένου χρόνου. Επίσης τι συμβαίνει με το πρώτο 12-μηνο απασχόλησης σε εργοδότη (νέα αλλαγή που περιμένει να μπει και αυτή!). Μην ξεχάσετε πότε δεν καταβάλλεται αποζημίωση, καθώς και την πλεόν επίκαιρη καταγγελία της συμβ. εργασίας για οικονομο-τεχνικούς λόγους (σημ. τέτοια δε επιτρέπεται – κατά την ορθότερη άποψη στη συμβ. ορισμένου - αφού αντίθετη θεώρηση παραβλέπει την ανεπίτρεπτη μετακύλιση επιχειρηματικού κινδύνου στον εργαζόμενο. Ανατρέξτε στο οικείο κεφάλαιο). Συνέπειες εκ της μη καταβολής αποζημιώσεως; Αποσβεστικές προθεσμίες για την άσκηση της αξίωσης .Σε ποιες περιπτώσεις απαγορεύεται ή περιορίζεται το δικαίωμα καταγγελίας; Καταχρηστική άσκηση .Η αρχή της ultima ratio. Συνέπειες της ΑΚΥΡΗΣ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑΣ. Η προβληματική του σπουδαίου λόγου.

- Ομαδικές απολύσεις. Επίσης ύλη του Δικαίου Εκμετάλλευσης. Μια ματιά μόνο στην έννοια και στον τρόπο υπολογισμού του ποσοστού των απολυόμενων.

ΣΧΟΛΙΑ-ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

Επειδή πολλοί φοιτητές έχουν το παλαιό σύγγραμμα Καρακατσάνη ας προσέξουν ΙΔΙΩΣ τις εξής αλλαγές (δυστυχώς ανέφικτο να τις περάσω όλες) με την πολύ πρόσφατη εργατική νομοθεσία:

- To πρώτο 12 μηνο στον ίδιο εργοδότη  ως δοκιμαστική περίοδος 17§5α του ν. 3899/2010. Καταγγελία χωρίς προειδοποίηση και αποζημίωση.

- Μείωση του χρόνου προειδοποιήσεως σε περίπτωση τακτικής καταγγελίας (αρθ. 72§2 3863/2010)

- Μείωση αμοιβής υπερεργασίας και υπερωρίας (αρθ. 7§ 10 3863/2010)

- Μονομερής επιβολή εκ περιτροπής εργασίας (άρθρ.17 παρ.3 Ν. 3899/2010). Διαθεσιμότητα (αρθ. 4  ν.3846/2010)