Πληροφορίες για την κατεύθυνση ΠΜΣ "Ποινικό Δίκαιο και Ποινική Δικονομία"

Του Μιχάλη Νταγγίνη και της Δάφνης Σκανδάλη

Οι εισαγωγικές εξετάσεις

Κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα εισαγωγικές εξετάσεις για το ΠΜΣ Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας. Τα απαιτούμενα τυπικά προσόντα ώστε να μπορεί κάποιος να δώσει τις εξετάσεις είναι τα εξής: 
α) πτυχίο Νομικής Σχολής ημεδαπής ή αντιστοίχου Τμήματος ή Σχολής αλλοδαπού  Α.Ε.Ι., αναγνωρισμένου κατά νόμο από την αρμόδια αρχή της Ελληνικής Πολιτείας και 
β) πολύ καλή γνώση (επιπέδου C1 και άνω) μίας τουλάχιστον από τις εξής γλώσσες:  αγγλική, γαλλική ή γερμανική....


Δικαίωμα συμμετοχής έχουν όσοι υποψήφιοι  απέκτησαν το πτυχίο τους με βαθμό τουλάχιστον «Λίαν Καλώς» ή συγκεντρώνουν βαθμό «Λίαν Καλώς» στα μαθήματα του τομέα ποινικού δικαίου ή είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου σε συναφές με τη δηλούμενη ειδίκευση γνωστικό αντικείμενο. Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. τον κανονισμό του ΠΜΣ ποινικών επιστημών. 

Από όσους δώσουν τις εισαγωγικές εξετάσεις (πέρυσι συμμετείχαν περίπου 150 άτομα), επιλέγονται οι 25 με την καλύτερη βαθμολογική επίδοση στις εξετάσεις αυτές, ενώ σε περίπτωση ισοψηφίας των δύο τελευταίων γίνονται δεκτοί και οι δύο.

Εξεταζόμενα μαθήματα είναι το Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο και η Ποινική Δικονομία. 

Όσον αφορά το πρώτο μάθημα, το βάρος πέρυσι έπεσε στο Γενικό Ποινικό Δίκαιο, για το οποίο προτείνεται το δίτομο βιβλίο του Μυλωνόπουλου «Ποινικό Δίκαιο – Γενικό Μέρος» (1000 σελίδες συνολικά). Στην περσινή εξεταστική, ζητήθηκε: α) σχολιασμός δικαστικής απόφασης, με κεντρικά ζητήματα θέματα γενικού ποινικού δικαίου, όπως κατεξοχήν η άμυνα, καθώς και β) ένα θεωρητικό ερώτημα, σχετικά με το αν η ιδιαίτερη νομική υποχρέωση υφίσταται επί προηγούμενης επικίνδυνης πράξης, μόνο εάν αυτή είναι και άδικη. Γενικά, είναι απαραίτητη η μελέτη και η κατανόηση όλης της ύλης του ποινικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων και των εγκλημάτων κατά της τιμής, τα οποία ήταν εκτός ύλης για ορισμένους σε προπτυχιακό επίπεδο. Την πρώτη χρονιά του Ενιαίου ΠΜΣ (2016), η εξέταση στο ουσιαστικό ποινικό δίκαιο ήταν καθαρά θεωρητική, καθώς υπήρχαν 10-15 ερωτήσεις θεωρίας. 

Όσον αφορά το δεύτερο μάθημα, η θεματολογία ποικίλλει. Προτεινόμενα βιβλία είναι οι «Θεμελιώδεις έννοιες της ποινικής δίκης» του Ανδρουλάκη, καθώς και η «Ποινική Δικονομία» του Παπαδαμάκη. Το πρώτο περιλαμβάνει το θεωρητικό κατά βάση σκέλος της ποινικής δικονομίας, ενώ το δεύτερο είναι η πρακτική ανάλυση της ποινικής διαδικασίας. Πέρυσι, τέθηκαν πλείονα ερωτήματα, κάποια πρακτικά, κάποια θεωρητικά και κάποια «μικτά». Ειδικότερα, τέθηκε ένα μεγάλο σε έκταση πρακτικό με ερωτήματα ενδεικτικά σχετικά με την πολιτική αγωγή και την αρχή της μη χειροτερεύσεως της θέσης του κατηγορουμένου, ένας θεωρητικός σχολιασμός του αρ. 211Α ΚΠΔ, καθώς και ένα ερώτημα σχετικά με την ΑΠ 1821/2016 που ανέτρεπε τα μέχρι τότε παραδεδεγμένα της νομολογίας σχετικά με την υποχρέωση αιτιολόγησης των αρνητικών της κατηγορίας ισχυρισμών (σε αντίθεση με τους αυτοτελείς), ζητώντας παράλληλα σχολιασμό της αλλά και εντοπισμό των διαφορών σε σχέση με την παλαιά νομολογία (την οποία όφειλες να γνωρίζεις). Οι διατυπώσεις των θεμάτων ήταν σαφείς και δεν κατέλειπαν περιθώριο αμφιβολιών για το τι ζητούν.

Οι εξετάσεις και για τα δύο σκέλη ήταν γραπτές με διάρκεια άνω των 2 ωρών και επιτρεπόταν η χρήση ασχολίαστου κώδικα. Όπως γίνεται φανερό, η επιτυχία στις εξετάσεις για το ΠΜΣ Ποινικού Δικαίου απαιτεί πολύ καλή προετοιμασία, εποπτεία της ύλης του ποινικού δικαίου και της ποινικής δικονομίας, αλλά και μία εικόνα -έστω αδρή- σχετικά με τις θέσεις της νομολογίας. Καλό θα ήταν να ρίξετε μία ματιά σε ποινικές αποφάσεις και βουλεύματα, ώστε να είστε εξοικειωμένοι με τη δομή τους και να μην χάσετε πολύτιμο χρόνο κατά την εξέταση. Πέρυσι για παράδειγμα η απόφαση που δόθηκε για σχολιασμό στο κομμάτι του ουσιαστικού ποινικού δικαίου ξεπερνούσε σε έκταση τις 5 σελίδες και ήταν εύκολο κάποιος να «χαθεί» αν δεν γνώριζε τη μορφή των ποινικών αποφάσεων.

Η δομή του προγράμματος

Το πρόγραμμα ΠΜΣ Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας είναι μονοετές. Η ημερολογιακή διάρκειά του είναι ένα έτος, χωρίζεται δε σε δύο εξάμηνα (χειμερινό-εαρινό), με το πρώτο να διαρκεί χονδρικά από αρχές Νοεμβρίου έως Φεβρουάριο, ενώ το δεύτερο από αρχές Μαρτίου έως Ιούνιο. 

Κάθε εξάμηνο έχει τρία μαθήματα, δύο υποχρεωτικά και ένα μάθημα επιλογής.

Πέρυσι, το πρώτο εξάμηνο είχε ως υποχρεωτικά μαθήματα το Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο και την Ποινική Δικονομία, ενώ ως τρίτο μάθημα ο φοιτητής μπορούσε να επιλέξει μεταξύ των μαθημάτων «Εκτέλεση και Έκτιση της Ποινής», «Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο», καθώς και «Φιλοσοφία του Ποινικού Δικαίου». Κάθε μάθημα είχε διάρκεια δύο ωρών εβδομαδιαίως, συνολικά δηλαδή 6 ώρες εβδομαδιαίως. Όλα τα μαθήματα γίνονταν υπό τη μορφή εισηγήσεων-παρουσιάσεων από τους φοιτητές (χωρισμένους σε γκρουπ των 2-3 ατόμων ανάλογα με το θέμα της εισήγησης), στις οποίες γίνεται διάλογος με τους καθηγητές και τους λοιπούς φοιτητές, επί τη βάσει πάντα της παρουσίασης που επιμελείται ο εισηγητής. Το θέμα της εισήγησης αποτελεί και το θέμα πάνω στο οποίο υποχρεούται ο φοιτητής να συγγράψει εργασία, την οποία κατά κανόνα παραδίδει με το τέλος του εξαμήνου, προ της εξεταστικής. Οι θεματικές επιλέγονται από τους καθηγητές και στο πρώτο μάθημα γίνεται το μοίρασμα, δηλαδή ο κάθε φοιτητής επιλέγει το θέμα της παρουσίασης και γραπτής εργασίας του. Η εξεταστική του εξαμήνου αρχίζει λίγο μετά το τέλος των μαθημάτων και εξεταστέα ύλη αποτελούν οι θεματικές των εργασιών, αλλά και η νομολογία της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου.

Το δεύτερο εξάμηνο είχε ως υποχρεωτικά μαθήματα το Διεθνές Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο και την Ποινική Δικονομία & ΕΣΔΑ. Μαθήματα επιλογής, μεταξύ των οποίων ο φοιτητής επέλεγε ένα, ήταν οι «Ειδικοί Ποινικοί Νόμοι», η «Διαφθορά» και η «Βιοηθική». Κατά τα λοιπά, ισχύουν όλα όσα ήδη αναφέρθηκαν για το πρώτο εξάμηνο.

Για τους φοιτητές που δεν έχουν περάσει όλα τα μαθήματα, προβλέπεται και η εξεταστική του Σεπτεμβρίου.

Με το πέρας της εξεταστικής του δευτέρου εξαμήνου, ο φοιτητής ξεκινά να επιμελείται τη διπλωματική του εργασία, μία διατριβή δηλαδή επί ενός ποινικού ζητήματος το οποίο συζητά και διαμορφώνει υπό την επίβλεψη ενός καθηγητή της επιλογής του. Τη διατριβή αυτή ο φοιτητής καταθέτει συνήθως το Νοέμβριο, υποστηρίζοντάς την παράλληλα ενώπιον επιτροπής τριών καθηγητών.

Παρόλο που τα μαθήματα δεν είναι πολλά (μόνο τρία ανά εξάμηνο!), η δυσκολία του ΠΜΣ Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας είναι ιδιαίτερα αυξημένη. Ήδη από τα πρώτα μαθήματα, οι καθηγητές προειδοποιούν ότι ο συνδυασμός μεταπτυχιακού και δουλειάς/πρακτικής άσκησης είναι ιδιαίτερα απαιτητικός. Φυσικά και τίποτα δεν είναι αδύνατο, αλλά η ύπαρξη μίας ευελιξίας στον εργασιακό τομέα είναι αναγκαία. Η επιμέλεια τριών προφορικών παρουσιάσεων και τριών γραπτών εργασιών ανά «εξάμηνο» (πρόκειται ουσιαστικά για τρίμηνο-τετράμηνο) δεν αφήνει κατά κανόνα χρόνο και όρεξη για την παράλληλη και κατάλληλη προετοιμασία πριν από κάθε παρουσίαση.  Το αποτέλεσμα είναι να συγκεντρώνεται μεγάλος όγκος ύλης που πρέπει να καλυφθεί πριν την εξεταστική. Όσον αφορά τέλος τη μορφή των εξετάσεων στο τέλος εκάστου εξαμήνου, είναι γραπτή με διάρκεια από δύο έως τεσσεράμισι (!) ώρες, με λίγες εξαιρέσεις σε κάποια μαθήματα επιλογής που εξετάζονται προφορικά (πέρυσι εξετάσθηκε προφορικά μόνο η Εκτέλεση και Έκτιση Ποινής).

Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία σχετικά με τις εισαγωγικές εξετάσεις και το ΠΜΣ Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Μιχάλη Νταγγίνη στο facebook.