Σημειώσεις στο Μάθημα των Εφαρμογών Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Δικαίου (Εαρινό Εξάμηνο 2012)

Της Ειρήνης Πετροπούλου

ΣΚΕΛΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

 

26/4/2012

Υπόθεση Johnston

Η Johnston αστυνομικός στη βόρειο Ιρλανδία προσέφυγε κατά της χώρας, καθώς της αφαίρεσαν το όπλο και την απέσυραν από την ενεργό δράση με το επιχείρημα ότι παραβιαζόταν η ισότητα ανδρών γυναικών.

Σκέψη 29 και πέρα: έλεγε η βορειοϊρλανδική διοίκηση ότι υπάρχει διάταξη σύμφωνα με την οποία μπορεί το κράτος μέλος να εισάγει εξαίρεση στην ισότητα των φύλων αν απαιτείται λόγω της φύσεως ασκήσεως του επαγγέλματος του αστυνομικού. Η κυρία Johnston ισχυρίστηκε ότι πάντα εκτελούσε ικανοποιητικά τα καθήκοντα της και ότι οι γυναίκες μπορούν να φέρουν πυροβόλα όπλα. Το Ηνωμένο Βασίλειο, κράτος μέλος του ενωσιακού δικαίου υπενθύμισε ότι τα κράτη μέλη έχουν διακριτική ευχέρεια , ότι η αστυνόμευση είναι...

...μια δραστηριότητα όπου το φύλο αποτελεί παράγοντα, ότι υπάρχει διαφορά σωματικών δυνάμεων και κίνδυνος επίθεσης κατά των ένοπλων γυναικών.  Δηλαδή ότι οι γυναίκες αστυνομικοί θα ήταν ευκολότερος στόχος και πιο αποτελεσματικές σε άλλες κοινωνικές δραστηριότητες της διοίκησης .

Όμως αυτές οι εξαιρέσεις, όπως οι περί συνθηκών επαγγελματικής δραστηριότητας, επειδή αποτελούν εξαιρέσεις από θεμελιώδεις κανόνες πρέπει να ερμηνεύονται στενά , δηλαδή όταν ο δικαστής καλείται να κρίνει την  εξαίρεση κάνει πάντα συσταλτική ερμηνεία. Το Δικαστήριο λέει ότι δε μπορεί να αποκλειστεί να ληφθούν υπόψιν οι ιδιαίτερες συνθήκες. Το ενωσιακό δικαστήριο δεν έχει ανώτερη ιεραρχική θέση σε σχέση με το εθνικό, προσπαθεί να περιοριστεί στο ρόλο του και να πει πως ερμηνεύεται το ενωσιακό δίκαιο. Είναι θέμα του εθνικού δικαστή να κρίνει ότι πράγματι μπορεί να εισαχθεί εξαίρεση λόγω ταραγμένης εσωτερικής κατάστασης της χώρας, όμως το κράτος μέλος πρέπει να έχει κάποια όρια και αυτά είναι η αρχή της αναλογικότητας (αναλογική: σύμφωνη με το σκοπό που ήθελε να επιτύχει).

Σκέψη 38 απόφασης: πρέπει να υπάρχει λογική σύνδεση μεταξύ σκοπού προστασίας και απομάκρυνσης των γυναικών, δηλ. να οδηγεί η εξαίρεση στο σκοπό αυτό πράγματι –κατάλληλες και αναγκαίες : δεν πρέπει να υπάρχει άλλη εναλλακτική που να οδηγεί στο σκοπό αυτό. Στο εθνικό δικαστήριο αφήνεται να αποφανθεί για το αν μπορεί ή όχι η διοίκηση ,όμως δεσμεύεται από το πώς διατυπώνεται η αρχή της αναλογικότητας στο ενωσιακό δίκαιο. Εδώ έχουμε εφαρμογή μιας οδηγίας.

Υπόθεση 265/87 Σρέντερ

Και εδώ περίπτωση προδικαστικής παραπομπής ( 2 σκοποί: ερμηνεία, κύρος) Εδώ το δικαστήριο δεν κλήθηκε να ερμηνεύσει το ενωσιακό δίκαιο αλλά το κύρος = νόμιμη ή άκυρη, εφαρμογή ή όχι.

Με τον κανονισμό 1579/86 η ένωση στο πλαίσιο κοινής αγροτικής πολιτικής θέτει στους αγρότες να μην καταβάλουν εισφορά συνυπαιτιότητας – σκοπός να ελεγχθούν οι τιμές ( ανισότητες στις τιμές των προϊόντων , η ΕΕ προσπαθεί να το ελέγξει αυτό). Η εταιρία αυτή προσέφυγε κατά της Γερμανίας λέγοντας κακώς με αναγκάζεις να πληρώνω την εισφορά- υποχρέωση της από τον κανονισμό.

Γερμανία: ο κανονισμός έχει άμεση ισχύ , με δεσμεύει απολύτως , αν δεν τον εφαρμόζω παραβιάζω το ενωσιακό δίκαιο;

Απάντηση: η Γερμανία παραβιάζει τις γενικές αρχές του ενωσιακού δικαίου , με το να μην εφαρμόσει τον κανονισμό την αρχή της αναλογικότητας κλπ

Έστειλε προδικαστικό ερώτημα ρωτώντας πως ερμηνεύεται και αν είναι έγκυρος ή άκυρος. Ένα επιχείρημα είναι η παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας = να μη μετέρχομαι βαρύτερο μέσο για ένα σκοπό όταν μπορώ ηπιότερο.

Σκέψη 20 απόφασης: η σρέντερ το ισχυρίζεται και ότι είναι μέτρο κατάλληλο είναι ούτε αναγκαίο. 21: όταν προσφέρονται περισσότερα κατάλληλα μέτρα  επιλέγεται το λιγότερο καταναγκαστικό, οι επιβαρύνσεις δεν πρέπει να είναι δυσανάλογες σε σχέση με την επιβολή του επιδιωκόμενου σκοπού.  Αναλύεται περισσότερο η αρχή της αναλογικότητας , θα επιλέξεις εκείνο που επιφέρει το μικρότερο περιορισμό κ προσέχεις να επιβάλλεις τη λιγότερο δυνατή επιβάρυνση. Το δικαστήριο είναι αρμόδιο να κρίνει το κύρος και προκειμένου να κριθεί πρέπει να υπάρχει πρόδηλη δυσαναλογία (σκέψη 22) , πασιφανέστατη, υπερβολική. Εδώ έχουμε όχι εξαίρεση σε θεμελιώδη κανόνα αλλά άσκηση γεωργικής πολιτικής , διαφορετικές πολιτικές επιλογές. 23: το δικαστήριο κλίνει το σκεπτικό ότι ο ενωσιακός νομοθέτης επέλεξε μεταξύ δυνατοτήτων

265/88 Υπόθεση Μέσνερ

Είδος ίδιο με Johnston: το ερώτημα αν παραβιάζεται η ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων ( 1 από της 4 θεμελιώδεις αρχές του ενωσιακού δικαίου . ταξιδεύω όπου θέλω δεν με περιορίζει κανείς χωρίς να καταθέτω visa και να μένω όσο θέλω).

Το δικαστήριο έκρινε πως όποιος ταξιδεύει σε κράτος μέλος το να δηλώνει στις αρχές δεν παραβιάζει την ελευθερία μετακίνησης. Η Ιταλία θέσπισε νόμο βάσει του οποίου όποιος εισέρχεται σε ιταλικό έδαφος εντός 3 ημερών θα πρέπει να δηλώνεται στις ιταλικές αρχές , αλλιώς θα υπάρχουν ποινικές κυρώσεις (φυλάκιση, χρηματική ποινή). Ο κύριος Μέσνερ πήγε στην Ιταλία και δεν πήγε να δηλωθεί με αποτέλεσμα καιρό μετά να συλληφθεί. Προσέφυγε στα δικαστήρια ότι είναι δυσανάλογη η ποινή και ότι υπάρχει ζήτημα εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου: αν μια εξαίρεση είναι σύμφωνη με την αρχή του ενωσιακού δικαίου. Από το εθνικό δικαστήριο εστάλη προδικαστικό ερώτημα στο δικαστήριο της ΕΕ . σκέψη 5,6: είναι θεμιτό το κράτος απλά να γνωρίζει ποιος εισέρχεται στη χώρα , μπορούν να επιβάλλουν την υποχρέωση να δηλώνεσαι όμως παράβαση μπορεί να προκύψει από διατύπωση νόμου . Αν οι κυρώσεις είναι υπέρμετρες ξεφεύγεις από τον απλό σκοπό να καταγράφεις ποιοι έρχονται. Η τριήμερη προθεσμία είναι υπερβολικά περιοριστική αν ληφθεί υπόψιν και η απόσταση . Σκέψη 11: δε φαίνεται αναγκαίο, τα περισσότερα κράτη μέλη τάσσουν μεγαλύτερες προθεσμίες, όσον αφορά τις ποινές καμία κύρωση δεν θα πρέπει να επιτρέπεται όταν η προθεσμία είναι δυσανάλογη. Δεν δικαιούνται να επιβάλλουν δυσανάλογες κυρώσεις, το δικαστήριο είπε στο εθνικό δικαστήριο πως θα κρίνει.

3/5/2012

Η αρχή της αναλογικότητας είναι γενική αρχή του ενωσιακού δικαίου, ελέγχεται η δράση των κρατών μελών και της ένωσης .

3 περιπτώσεις: - το δικαστήριο ελέγχει την ένωση, δράση των οργάνων όταν ένα εθνικό δικαστήριο ρωτάει αν ένας κανόνας του ενωσιακού δικαίου όντως ισχύει ή είναι άκυρος στα πλαίσια προδικαστικού ερωτήματος

-προσφυγή κατά της ένωσης 263ΣΛΕΕ αίτηση ακυρώσεως μιας πράξης της διοίκησης , από κράτος μέλος ή ιδιώτη , με την αιτιολογία ότι παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας .

τα κράτη ελέγχονται αν τη τηρούν ως αρχή του ενωσιακού δικαίου όταν ασκούν προσφυγή κατά κράτους μέλους, επειδή παραβιάζει το δίκαιο της ένωσης 258ΣΛΕΕ , μέσω προδικαστικού ερωτήματος, ή ένας ιδιώτης κατά κράτους ισχυριζόμενος ότι αυτό παραβίασε την αρχή της αναλογικότητας.

Ο έλεγχος της αρχής διέπεται από 3 στάδια : πρέπει α. να είναι κατάλληλο ( να οδηγεί αποτελεσματικά στο σκοπό που επιδιώκει το μέτρο) , β. αναγκαίο( όταν ο νομοθέτης έχει να επιλέξει για να φτάσει σε ένα αποτέλεσμα πρέπει να επιλέξει θυσιάζοντας τα λιγότερα, το λιγότερο επιβλαβές), γ. ανάλογο του σκοπού= ταύτιση σκοπού και μέτρου όσον αφορά τη βαρύτητα.

C491/2001 British American tobacco

θέμα δημόσιας υγείας, οικονομικής ελευθερίας κλπ

Η ΕΕ είχε εκδώσει οδηγία με στόχο να περιοριστεί το κάπνισμα: επέτρεπε την παραγωγή τσιγάρων με ορισμένο βαθμό ουσιών, όρια σε ουσίες, απαγόρευσε την εισαγωγή τσιγάρων με μεγαλύτερο βαθμό ουσιών και τη χρήση όρων στα κουτιά light, ultra light κλπ

Οι εταιρίες παραγωγής και πώλησης τσιγάρων προσέφυγαν στο δικαστήριο της εε ζητώντας να ακυρωθεί η οδηγία αυτή (έλεγχος απευθείας της εε) – ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών δημόσια υγεία

Σκέψεις 122-141: το δικαστήριο όταν ελέγχει πράξεις ενωσιακών οργάνων αναγνωρίζει στο νομοθέτη ευρεία διακριτική ευχέρεια σε κάποιους τομείς της πολιτικής πχ στην εξωτερική πολιτική δε μπορεί να πει στην κυβέρνηση πως θα διαπραγματευτεί. Ελέγχεται αρκεί η παραβίαση να είναι μεγάλη και πασιφανής

Σκοπός της οδηγίας: η προστασία της δημόσιας υγείας, να εξαλειφθούν οι διαφορές στις νομοθεσίες εσωτερικά στην παραγωγή τσιγάρων , απαγόρευση κυκλοφορίας και εισαγωγής στην ένωση κατάλληλο άρα δεν παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας. Απαγορεύεται και η παραγωγή τσιγάρων που υπερβαίνει το βαθμό ουσιών κι φοβάται την επανεισαγωγή . οι εταιρίες αμφισβήτησαν το σκεπτικό πχ καλύτερος έλεγχος στα τελωνεία για το τι τσιγάρα εισάγονται στα κράτη μέλη . η υποχρέωση για τις ετικέτες απεδείχθη ότι έχει φέρει αποτελέσματα

258 ΣΛΕΕ 302/86 Επιτροπή κατά Δανίας

Επικαλούμενη λόγους προστασίας του περιβάλλοντος θέσπισε νόμο ότι όλοι οι παραγωγοί αναψυκτικών ποτών πρέπει να χρησιμοποιούν συσκευασίες αποδεκτές ως ανακυκλώσιμες. Υπήρξαν αντιδράσεις από ντόπιους παραγωγούς και κυρίως πωλητές που εξήγαγαν στη Δανία αναψυκτικά γιατί επιβαρύνονταν με άλλα κόστη. Καταγγελία στην επιτροπή (αρχή ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων) και 1 νομική βάση ότι το μέτρο ήταν δυσανάλογο.

Τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός ένωσης πρέπει να γίνονται δεκτά εφόσον δύναται η ρύθμιση να είναι αναγκαία για τη επιτακτική ανάγκη προστασίας άλλου έννομου αγαθού + ανάλογη προς τον επιδιωκόμενο σκοπό.

Η δανική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι είναι η επιτακτική απαίτηση προστασίας του περιβάλλοντος (ένα από τους επιδιωκόμενους σκοπούς της ένωσης ) επομένως έχουμε 2 ίσα έννομα αγαθά , πως θα τα εξισορροπήσουμε.

Το δικαστήριο λέει να εξεταστεί αν είναι αναγκαίο οι συσκευασίες να είναι ορισμένου τύπου  ίσως καλύτερα να επιβαλλόταν υποχρέωση να ανακυκλώνονται οι συσκευασίες τους.

ΣΚΕΛΟΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ

8/5/2012

Εφαρμογή είτε από διοικητικό όργανο/τη διοίκηση, είτε από νομοθετικό, είτε από δικαστικό όργανο.

Διεθνής Οργάνωση Εργασίας: τις εργασιακές σχέσεις ρυθμίζει ο εσωτερικός νομοθέτης, minimum standards μεταχειρίσεων, νομοθετικά με αρχή εδαφικότητας -οι νόμοι δεν ισχύουν πέραν της επικράτειας ή της αιγιαλίτιδας ζώνης. Ο παρεμβατισμός έγκειται στη διασφάλιση κατά τρόπο συντονισμένο.

-διεθνής σύμβαση: υπογράφεται, επικυρώνεται-δέσμευση.

100άδες συμβάσεις για προστασία μητρότητας, συνδικαλιστικές ελευθερίες, εργασία ανηλίκων παιδιών.

28Συντ. υπερισχύει του εσωτερικού δικαίου με κανονισμό ή διεθνή σύμβαση

δεσμευτικότητα επισύρει η εφημερίδα της εε

η διεθνής σύμβαση πρέπει να υπογραφεί (δεσμεύεσαι να μην ενεργείς μέχρι να επικυρώσεις), να επικυρωθεί και να χρειάζεται να κυρωθεί. Δεν είναι απαραίτητο η κάθε σύμβαση να κυρωθεί.

Διεθνής Σύμβαση Προσφύγων: αν δε χαρακτηριστούν πρόσφυγες θα απελαθούν, υποχρεούνται τα κράτη να πάρουν ορισμένα μέτρα,

Συμβάσεις μη αυτοδύναμης εφαρμογής: απαιτούνται πρόσθετα εσωτερικά μέτρα για την εφαρμογή τους , πρέπει να κυρώνονται βάσει 36συντ. και από τη στιγμή που θα κυρωθούν υπερισχύουν βάσει 28συντ.  Η σύμβαση δεσμεύει με την υπογραφή+ την επικύρωση- ο κανονισμός από της δημοσιεύσεως του στην εφημερίδα της εε. Στο διάστημα μέχρι να επικυρωθεί δε μπορείς να πράξεις αντίθετα στη σύμβαση (δε συγχωρείται άγνοια δικαίου ) δέση σε ισχύ με την επικύρωση .

Στις πολυμερείς συμβάσεις που μετέχουν πολλά κράτη χρειάζεται ένας minimum αριθμός επικυρώσεων . με το που θα κυρωθεί η σύμβαση θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα της κυβερνήσεως, απλώς βλέπουμε τον κυρωτικό νόμο αλλά όταν ολοκληρώνεται ο minimum αριθμός επικυρώσεων τίθεται σε ισχύ διεθνώς.

-από της κυρώσεως της ..βάσει του 28συντ. η βουλή κυρώνει δεν επικυρώνει, υποχρεωμένη βάσει του 36 να ελέγξει την εκτελεστική εξουσία –γενικό λογιστήριο του κράτους

-διεθνείς συμβάσεις ,η εκτελεστική εξουσία το κάνει για λόγους πολιτικής κάλυψης, δεν έχει υποχρέωση. Περνάει για κύρωση για τη συναίνεση του νομοθετικού σώματος.

Θέματα διεθνούς ναυτιλιακού οργανισμού: οργάνωση του ΟΗΕ και έχει νομική αρμοδιότητα διεθνώς . κανονισμός για την οργάνωση των λιμένων . διοικητική εφαρμογή του διεθνούς δικαίου, ειδική διαδικασία όταν εξαντλείς τα ένδικα μέσα μπορεί να πάει στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ) πχ , σε διεθνές δικαστήριο.

Το κράτος αλλοδαπού εξαντλεί τα ένδικα μέσα ή ατομική προσφυγή- εσωτερική διαφορά που μπορεί να διολισθήσει να πάει σε διεθνές δικαστήριο, νομική διαφορά.

Σύμβαση εγκαταστάσεως εμπορίου και ναυτιλίας : ενσωματωμένη σε προξενική σύμβαση, ρυθμίσεις αυτοδύναμης εφαρμογής νομοθετικού περιεχομένου , κλασική σύμβαση μια εταιρία να κάνει πράξεις σε άλλη χώρα 

1. το 1928 στην Ελλάδα έργα υποδομής (…belge) , γκρίζα ζώνη διεθνούς δικαίου , το 1932 η Ελλάδα βρέθηκε σε δίνη εσωτερικής κρίσης « δε μπορώ να αποπληρώσω» -αγωγή σε βελγικά δικαστήρια-είπε υπάρχει ετεροδικία (sos) . το βελγικό κράτος αναλαμβάνει τη προστασία βελγικής εταιρίας διακρατική διαφορά .

πως αποκτά δικαιοδοσία το ΔΔΧ : α. με συνυποσχετικό , να υπογραφεί σύμβαση μεταξύ 2 κρατών να περιγράφει τα πραγματικά περιστατικά β. με  μονομερή προσφυγή , σε περίπτωση διαφωνίας ένα από τα δύο κράτη ρήτρα σε σύμβαση ότι θα μπορούν να καταφύγουν σε ΔΔΧ .

Ρήτρα για υπαγωγή σε διεθνή διαιτησία- τα διεθνή δικαστήρια αυτομάτως αποκτούν δικαιοδοσία. Ασκείται διπλωματική προστασία: -πρέπει να εξαντληθούν τα εσωτερικά ένδικα μέσα εκτός αν δεν υπάρχουν σε μία χώρα . – θεωρία των καθαρών χεριών. Το διεθνές δίκαιο είναι ουδέτερο από τη στιγμή που το κράτος αναγνωρίζεται διεθνώς είναι υποκείμενο διεθνών δικαιωμάτων.

Κατάσταση ανάγκης- ρήτρα διεθνούς δικαίου που απαλλάσσει , 2 αντιτιθέμενες υποχρεώσεις διεθνούς δικαίου να αξιολογείται η μία υπέρ της άλλης. Προστασία πληθυσμού : υπερισχύει η ικανοποίηση χρηματικής απαίτησης.

2. 1913 Αμπαντιέλος. Εμπορική πράξη δανείου από την αγγλική τράπεζα.

Ένα χρόνο μετά α’ παγκόσμιος πόλεμος-η χώρα επιτάσσει όλα τα μέσα μεταφοράς για τις ανάγκες ελληνικού στρατοπέδου, επιτάσσει τα πλοία υπό κατασκευή η Αγγλία

1923: ενεργοποίηση θεσμού διπλωματικής(;) προστασίας , ότι σύμβαση περί εγκαταστάσεως εμπορίου και ναυτιλίας δεν έγινε σεβαστή, η διαφορά να επιλυθεί. Στη σύμβαση του 1883 υπήρχε ρήτρα. Το 1951 εκδικάστηκε από το ΔΔΧ – απόφαση το 1953 απεφάνθη ότι όταν είχε παρέλθει η κατάσταση ανάγκης να ικανοποιηθεί το φυσικό πρόσωπο.

Δεν είναι εκτελεστός τίτλος αλλά μπορεί αλλά λαμβάνεται υπόψιν σαν πραγματικό γεγονός που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί , χρησιμοποιείται για να αποκτήσεις ό,τι διεκδικείς.  

   3. ετεροδικία: εμπλέκει θέμα κυριαρχίας ένα κράτος δε μπορεί να το δικάσει το πρόσωπο. Οι εκπρόσωποι κρατών μπορεί να είναι οτιδήποτε .

αστική πράξη η εμπορική δικαιοπραξία –σχέση μισθώσεως: σύμβαση με το ιαπωνικό δημόσιο να εγκατασταθεί εκεί η ιαπωνική πρεσβεία. Βλέπει ότι τα σπίτια γύρω έχουν μεγαλύτερο μίσθωμα –οι αντισυμβαλλόμενοι εκπρόσωποι του ιαπωνικού δημοσίου. Σύμβαση που υποκρύπτει κυριαρχία- ένσταση ετεροδικίας στο δικαστήριο. Ένσταση ετεροδικίας. Εδώ είναι σχέση σχετικής ετεροδικίας= αστική πράξη ή εμπορική δικαιοπραξία.

Η νομική σχέση που δημιουργεί τη διαφορά είναι η σύμβαση εγκαταστάσεως πρεσβείας στην Ελλάδα , η νομική διαφορά επί μίσθωση εργασίας έχει ρήτρα μονομερούς προσφυγής να χρησιμοποιηθεί η απόφαση σαν πραγματικό γεγονός χωρίς αμφισβήτηση . σχέση αστικής φύσης , πράξη δανειακή που αφορά ανάγκη καθημερινής ζωής του δημοσίου

-          σημείο αναφοράς η διεθνής σύμβαση

θέμα αποζημίωσης κατά του γερμανικού δικαστηρίου για εγκλήματα πολέμου, πράξεις κυριαρχίας, καθεστώς διεθνής οικονομικής ευθύνης . θεσμός ετεροδικίας κράτους εκτελέσεως- ευθύνη για αποζημιώσεις του γερμανικού δημοσίου. Γερμανία –Ιταλία συμφώνησαν συνυποσχετικό, εδώ είχε έννομο συμφέρον η Ελλάδα παρενέβη – απόλυτη ετεροδικία, η υπόθεση κλείνει.

Η παρέμβαση είναι αρμοδιότητα του υπουργείου δικαιοσύνης , αν είναι αρνητική η απόφαση του ΔΔΧ δεν καλύπτεται το ελληνικό αίτημα αποζημίωσης.

Επί απόφασης για πραγματικά περιστατικά που είναι ius cogens –αναγκαστικό δίκαιο- και ισχύουν erga omnes ισχύουν και για μεταγενέστερη υπόθεση, εθιμικό διεθνές δίκαιο. Η επίκληση γίνεται στο αιτιολογικό όχι στο διατακτικό, η σχετικότητα της απόφασης για τους 2 διαδίκους ισχύει για το διατακτικό.

ΕΔΔΑ: απόφαση Λοιζίδου προσέφυγε η Κύπρος ζήτησε αποζημίωση και αποκατάσταση στο δικαστήριο του Στρασβούργου.

1963 σύμβαση Βιέννης , άρθρο 36 υποχρέωση διοικητικών αρχών του κράτους στο οποίο κάποιος έχει συλληφθεί να εξασφαλίσει την επικοινωνία του με το προξενείο της χώρας. Οι ΗΠΑ την παραβίασαν με την καταδίκη 2 Γερμανών.

Διαφορά νομική –ποινικά θέματα

Υπόθεση Μαυρομάτη διεθνής ευθύνη κράτους σε θέμα διαδοχής κράτους: καλύπτει όλες τις νομοθετικές, διοικητικές, δικαστικές πράξεις της προκατόχου κυριαρχίας σ’ ένα τόπο (πολυεθνική επιχείρηση είχε αναλάβει έργα στην Παλαιστίνη κατά τη διάρκεια του παγκοσμίου πολέμου.. είχε κάνει σύμβαση έργου, δρόμο και σιδηροδρομικών γραμμών από τη Δαμασκό ως την παραλία. Συνθήκη Βερσαλλιών –ευθύνη αγγλικής διοίκησης της Παλαιστίνης να δεχτεί όλες τις νομοθετικές, διοικητικές, δικαστικές πράξεις που αφορούν έργα δημόσιας ωφέλειας. Το 1920 αρνήθηκε η αγγλική διοίκηση να πληρώσει για έργα που συνέχιζε να εκτελεί. Ρήτρα αδικαιολογήτου πλουτισμού ( το διεθνές δίκαιο πατάει πάνω στο εσωτερικό). Συνυποσχετικό μεταξύ Ελλάδας –Μ. Βρετανίας. το 1924 ΔΔΧ αναφορά σε Συνθήκη Βερσαλλιών σε σχέση με βάση τη διαδοχή κρατών. Το 1924 αλλά οι αποζημιώσεις που ζήτησε η επιχείρηση δόθηκαν μετά τη λήξη του β παγκοσμίου πολέμου.

(διπλωματική προστασία, υποχρέωση από προξενικές συμβάσεις, εξάντληση εσωτερικών ένδικων μέσων)

15/5/2012

διεθνής σύμβαση και έθιμο- περίπτωση ετεροδικίας σαν εθιμικός θεσμός.

1. σύμβαση εγκαταστάσεως εμπορίου και ναυτιλίας: εγγυάται το κράτος τη δυνατότητα να εμπορευτείς, να μετακινηθείς σε ξένο κράτος, να χρησιμοποιήσεις για εμπορική δραστηριότητα τα εμπορικά σου πλοία.
2. μίσθωση κατοικίας-αν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για κατοικία του πρέσβη, ή προσωπικού που έχει την ιθαγένεια του κράτους εγκαταστάσεως καλύπτεται από το θεσμό της ετεροδικίας.

Σύμβαση Βιέννης για τις προξενικές σχέσεις του 1963= να φέρνουν σ επαφή το άτομο με τις προξενικές αρχές τις χώρας του. Υπόθεση Μαυρομάτη- με συνθήκη Βερσαλλιών , υπό εντολή αγγλικής διοικήσεως, η οθωμανική αυτοκρατορία είχε φύγει, αρνήθηκε να πληρώσει, να συνεχίσει το σεβασμό της υποχρέωσης

Υπόθεση ελληνοβουλγαρικών κοινοτήτων, 1919 η δυτική Μακεδονία υπό ελληνική κυριαρχία , τι θα γίνει με τις αποζημιώσεις, διαδοχή κρατών και πάλι- συνθήκη ειρήνης , κυριαρχία. Προϋπάρχουσα συνθήκη στην περιοχή , η βουλγαρική διοίκηση και η ελληνική να καλύψουν αποζημιώσεις (συνθήκη η νομική βάση- άρνηση διοίκησης να συμμορφωθεί σε υποχρέωση αποζημίωσης . διεθνής ευθύνη κράτους , παραβίαση υποχρέωσης από διοικητικό νομοθετικό ή δικαστικό όργανο. ) άλλαξαν σκόπιμα τη νομοθεσία και δε μπορούσαν να δικάσουν γιατί έχει αλλάξει η νομοθεσία. Οι Έλληνες βουλγαρικής ιθαγένειας όταν είδαν ότι συναντούν άρνηση –νομική διαφορά η συνθήκη του Νειγύ- ένδικα μέσα δεν υπάρχουν το κράτος ασύντακτο ή τα εσωτερικέ ένδικα μέσα δε μπορούν να λειτουργήσουν – έχει συνεργήσει σ αυτό που διεκδικεί δεν έχει «καθαρά χέρια».

Παραβίαση συμβατικών ρυθμίσεων- κανονικά χρειάζεται εξάντληση  για τη δικαιοδοσία του ΔΔΧ , στο διεθνές δικαστήριο όταν δεν υπάρχει εσωτερική σχέση .

1^η περίπτωση : μετακίνηση σχέσεως από εσωτερικά δικαστήρια σε διεθνή

2^η περίπτωση: απευθείας διεθνής ευθύνη του κράτους – περίπτωση ενδιάμεσης συμφωνίας

το ΔΔΧ καταδικάζει την Ελλάδα για παραβίαση ενδιάμεσης συμφωνίας το 1993. το μέρος β η Ελλάδα δε θα έφερνε αντιρρήσεις γιατί τα Σκόπια είχαν μπει στον οργανισμό ΗΕ. 1997 συνέλευση ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι παραβίαση ενδιάμεσης συμφωνίας διεθνή ευθύνη σε διακρατικό επίπεδο.

Συνυποσχετικό(veto) –διακρατικές διαφορές, διεθνή συμφωνία παρουσιάζει πραγματικά περιστατικά ότι τα κράτη έχουν συμφωνήσει.

Ρήτρα σε πολυμερείς/ διμερείς συμβάσεις ότι μια χώρα μονομερώς μπορεί να προσφύγει σε ΔΔΧ σε περίπτωση διαφωνίας ως προς το κύρος ή την ερμηνεία της συμβάσεως.

Όταν μια περιοχή αλλάζει κυριαρχία δεν αλλάζουν τα πάντα , η ιθαγένεια, εμπράγματα δικαιώματα έχουν αποκτηθεί, περιουσία με κάποια νομοθεσία. Οι διοικητικές πράξεις της προκατόχου κατάστασης διατηρούνται , η νομοθεσία που έχει διαμορφώσει δικαιώματα εξακολουθεί να ισχύει.

Υπόθεση των Φάρων 1931 από το ΔΔΧ βούλα διαβεβαίωσης πως έχει αποκτηθεί κυριαρχία σε διάφορα νησιά του Αιγαίου. Διαδοχή κρατών και διπλωματική προστασία- όταν άνοιξε το εμπόρια επαφή κράτους πολυεθνικής επιχείρησης κάθε χρόνο θα πληρώνουν τα έξοδα συντηρήσεως –στα Χανιά είχε υποσταλεί το 1897 η σημαία , η γαλλική εταιρία συντηρούσε τους φάρους. Οι Γάλλοι ζητούσαν λεφτά από τους Κρητικούς που είχαν γίνει αυτόνομη πολιτεία . με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου στον α βαλκανικό τα μισά νησιά του Αιγαίου ήταν ελληνικά , τα άλλα μισά υπό ελληνική κατοχή . το 1919 δε λειτουργούσαν , δεν υπήρχαν ένδικα μέσα . το 1924 μετά τη συνθήκη της Λοζάννης η γαλλική κυβέρνηση ζητούσε τα ποσά για την εταιρία.- θεωρία αδικαιολογήτου πλουτισμού, το ΔΔΧ για να κάνει καταμερισμό έπρεπε να εξακριβώσει μέχρι ποιου σημείου ήταν κυρίαρχη η Τουρκία και μετά η Ελλάδα.

22/5/2012

διεθνής ευθύνη κράτους , υπόθεση Σκοπίων, παραβιάσαμε τη συμφωνία, ρήτρα, συνυποσχετικό: διεθνής σύμβαση, διακρατικό διεθνές δίκαιο. Όταν οι σχέσεις είναι διασυνοριακές έχουμε προσδιορισμό από το διεθνές δίκαιο- η κύρωση δεν είναι απαραίτητη αλλά είναι για τον έλεγχο της εκτελεστικής από τη νομοθετική. Συγκέντρωση minimum αριθμού επικυρώσεων. 28 παρ. 1 , προϋπόθεση όρου αμοιβαιότητας για τους αλλοδαπούς, αν η διεθνής σύμβαση εφαρμόζεται στο άλλο κράτος υπό τον όρο της αμοιβαιότητας. Όταν ο ημεδαπός προσφύγει σε αλλοδαπό δικαστήριο δεν θα δικάσεις αν διαπιστώσεις έλλειψη αμοιβαιότητας. 559κπολδ εφαρμογή διεθνούς δικαίου αυτεπάγγελτη- δυνατή κατευθείαν αναίρεση .

η διπλωματική προστασία στη διακριτική ευχέρεια κράτους αν έχουν εξαντληθεί τα ένδικα μέσα , όταν το κράτος έχει συνταγματικά κωλύματα ή είναι ασύντακτο δεν είναι απαραίτητη η εξάντληση.

Σύμβαση εγκατάστασης εμπορίου και ναυτιλίας συνάπτουν όλες οι χώρες όταν γίνονται ανεξάρτητες. –κλασικό παράδειγμα σύμβασης που έχει ρήτρα μονομερούς προσφυγής στο ΔΔΧ παραβίαση εγγυήσεως ή διεθνής διαιτησία για οικονομικά αντικείμενα (δε μπορεί να υπαχθεί σε άλλο βαθμό δικαιοδοσίας, δεν έχει εγγυήσεις δικονομικής διαδικασίας). ΔΔΧ: κώδικας κανονισμός που δεσμεύει τα κράτη

Διεθνής φορολογική σύμβαση –έναντι του διοικούμενου (ιθαγένεια, νόμιμος λόγος παραμονής –και οι παράνομοι αλλοδαποί δικαιούνται δικαστικής προστασίας). Σύμβαση αποφυγής διπλής φορολογικής δήλωσης –εξαιρείσαι από υποχρέωση να τα δηλώσεις στην Ελλάδα ή τα δηλώνεις στην Ελλάδα , απευθύνεσαι στον έφορο για κατάθεση φορολογικής δήλωσης σε αρμόδια αρχή. Με διοικητική προσφυγή θα προσφύγεις στο πρωτοδικείο και το δικαστήριο θα ανεύρει ποια είναι η σύμβαση και η διεθνής σύμβαση θα υπερισχύσει του εθνικού δικαίου. –όλες οι συμβάσεις διμερείς και πολυμερείς τελούν υπό τον όρο της αμοιβαιότητας.

Το 1965 οι ΗΠΑ είχαν ζητήσει την έκδοση κάποιου , επιφύλαξη στο 12 ευρωπαϊκής συμβάσεως εκδόσεως . υπόθεση αναφοράς- landmark . περίπτωση κακής διοικητικής εφαρμογής – εγκύκλιος (οδηγίες προς το διοικητικό όργανο) από αρμόδιο υπουργείο, με νόμο ή εγκύκλιο δεν τροποποιείται διεθνής σύμβαση.

Νομοθετική εφαρμογή : 1. σύμβαση αυτοδύναμης εφαρμογής (χωρίς πρόσθετα μέτρα μπορεί να εφαρμοστεί) 2. συμβάσεις μη αυτοδύναμης εφαρμογής ( απαιτούνται ενέργειες από τη διοίκηση ή τη νομοθεσία. Για παράδειγμα στο ποινικό , συμβάσεις διεθνούς ποινικού δικαίου : καθιερώνουν οι ίδιες την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος-καθιερώνεται δικαιοδοσία όλων των συμβαλλόμενων κρατών , 8 πκ αρχή παγκοσμίου δικαιοσύνης : ή έκδοση ή τον δικάζουμε εμείς. Πχ στα βασανιστήρια υπάρχει παγκόσμια δικαιοδοσία, υποχρέωση κρατών να τροποποιήσουν τον ποινικό κώδικα σχετικά

Αναγκαστική μετακίνηση αριθμού ελληνόφωνων ποντίων , δεν έχει καταγραφεί στην ιστορία. 1948 ΗΕ σύμβαση γενοκτονίας μέσα στη σύμβαση η αντικειμενική υπόσταση –δεν την έχουμε μεταφέρει στο ελληνικό δίκαιο.

Δικαιοδοτική εφαρμογή διεθνούς δικαίου : παθολογία συστήματος

Όργανο της διοίκησης ή ο εσωτερικός νομοθέτης δεν έχει κάνει σωστά τη δουλειά του . τα ελληνικά δικαστήρια έχουν πλήρη αρμοδιότητα σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας- δεν έχουν πλήρη αρμοδιότητα οι Γάλλοι δικαστές πχ να κάνουν στάση δίκης να μεταφέρουν το φάκελο στην κυβέρνηση, σταματάει η δίκη και παραπέμπεται σε εσωτερικό δικαστή. (νομοθετημένο αυτό στη Γαλλία)

-          επιφυλάξεις αν επιτρέπεται, «κομπίνα» να κάνουν ερμηνευτικές δηλώσεις: με μηδέν νομική σημασία , δε λαμβάνονται υπόψιν ούτε από εσωτερικά δικαστήρια ούτε από το διεθνές δίκαιο (σύμβαση Βιέννης 1969 περί συνθηκών)

συμβάσεις πολιτικού και νομοθετικού περιεχομένου (πολιτικού: σπανίως πηγαίνουν στα δικαστήρια, ειρήνης και συμμαχίας).

Λονδίνου 1959 και ίσχυσε 1960 και εγκαθίδρυσε την κυπριακή δημοκρατία, πχ μεταξύ κρατών για την ίδρυση κράτους, δεν επηρεάζουν καθόλου τις έννομες σχέσεις, τα δικά μας δικαιώματα, μπορεί όμως να χρησιμεύουν σαν προκρίματα για την επίλυση άλλου θέματος πχ επηρεάζει την ιθαγένεια, ιδιοκτησία, «το χωράφι σου», κεκτημένα δικαιώματα. 

Η συνθήκη του Βουκουρεστίου χώριζε τη Μακεδονία σε κομμάτια , οθωμανική διαίρεση με διαδοχή κρατών που όταν διαλύθηκε είπαν δημιουργήθηκε κράτος. –θέματα αρμοδιοτήτων εσωτερικών δικαστηρίων –για το παρελθόν από το οθωμανικό δίκαιο για τι θα κάνεις στο μέλλον από το ελληνικό . καταλήγουν στα δικαστήρια γιατί περιέχουν ρυθμίσεις νομοθετικού περιεχομένου.